Geef de leerlingen meer eigenaarschap!

De kinderen worden niet bevraagd, ze worden gedirigeerd. Vaak vergadert de leerkracht samen met de zoco, CLB en ouders over een kind. Maar hoe wordt de stem van het kind meegenomen in dat gesprek? Het kind zelf zit meestal gewoon in de klas en handelt, in het beste geval, naar wat de uitkomst was van dat gesprek. Waarom nemen we de kinderen niet mee in het proces? ‘Wat maakt dat je je oefeningen na een uur nog niet af hebt? Wat zou kunnen werken voor jou?’. Sommige kinderen kunnen dit niet of moeilijk, maar dit wil niet zeggen dat je het niet moet vragen. Het is positief dat kinderen al vaker betrokken worden naar aanleiding van een vergadering of overleg, maar ik merk dat dit nog weinig gebeurt bij aanvang van een probleem.

Eigenaarschap zelf leren

Help kinderen mee uit te zoeken wat ze nodig hebben in het leven. Als je als leerkracht beslist dat zij een koptelefoon nodig hebben, dan zetten ze dat 6 jaar op hun hoofd. Maar ze leren niet waarom ze dit nodig hebben en wat ze zelf zouden kunnen doen.

Zet daarom als leerkracht mee in op eigenaarschap:

1. Leerkrachten zijn vaak gedrild om oplossingen te zoeken voor problemen die er zijn. We moeten echter samen zoeken naar de mogelijke oplossingen die er zijn. Je moet als leerkracht niet alléén de verantwoordelijkheid dragen voor problemen die zich voordoen. Als leerkracht wil je meteen helpen. Zet echter een stap achteruit in plaats van vooruit wanneer er een probleem op je af komt en neem de tijd om er even over na te denken. Bekijk de situatie; ‘wat is hier de omkadering en hoe kan ik samen met het kind, en eventueel andere partners, tot een oplossing komen?’
2. Neem het antwoord van het kind serieus. En leg gerust je eigen ideeën ernaast: ”Ik zie dat je nog maar één oefening hebt gemaakt en we zijn al 30 minuten bezig, wat kan je helpen dat dat sneller gaat?”
3. Veel kinderen zijn deze manier van denken niet gewoon en zullen dus vaak ‘ik heb geen idee’ antwoorden. Dit proces moet je aanleren en trainen: “Ik zie dat je veel rondkijkt. Wat zou je kunnen helpen om je beter te kunnen focussen? (kind heeft geen idee) Ik denk dat het zou kunnen helpen om wat op te ruimen zodat je minder afgeleid bent. Misschien moeten we dat deze week proberen en kijken of het lukt.”. Laat het kind zelf voelen dat er iets nodig is en neem het mee op pad naar mogelijkheden. Als leerlingen mee nagedacht hebben en overwogen hebben wat goed zou kunnen zijn, zal het daar ook zelf aan denken en kan jij dat loslaten als leerkracht. Leg die verantwoordelijk mee bij het kind.
4. Deze rol vraagt om meer coachende, begeleidende skills van de leerkracht. Stel je vragen vooral positief. Zeg niet: “Stop daarmee, waarom lukt het niet? ”, maar zeg: “Waarom doe je dit en wat kan er wel werken/jou helpen?”
5. Geef de leerling inspraak. Laat hem/haar bijvoorbeeld mee beslissen over de evaluatiecriteria wanneer je een presentatie als taak geeft. Welke aspecten zorgen ervoor dat je een goede presentatie levert? Wanneer je meer eigenaarschap geeft, stijgt ook de motivatie. Ook jouw stem als leerkracht is van belang: “ik vind het als leerkracht belangrijk dat je luid genoeg praat”. Dit krijgt een plaats naast de criteria die de leerlingen geven. (Daar bovenop kan je iedereen een joker en bonuspunt geven die ze elk kunnen inzetten op een criterium naar keuze.)

Als wij als volwassenen naar het toilet willen of ergens naartoe gaan, beslissen we ook zelf wanneer of hoe we dat doen. Zorg ervoor dat kinderen niet geleefd worden, maar laat hen leven.

An Kennes

Interesse voor een adviesgesprek, lezing of workshop over dit thema? Contacteer ons op info@schoolmakers.be

Deze blog verscheen ook als gastblog op het platform voor onderwijsvernieuwing Veranderwijs.nu.