Cocreatief leiderschap is… mét leerkrachten complexe uitdagingen aanpakken.
Wat mij bezielt
Hoe versterk je de actieve betrokkenheid op de samenleving? Die vraag ligt me al aan het hart sinds mijn tijd als scoutsleider en opleiding tot sociaal pedagoog – ondertussen bijna 30 jaar geleden. Later begeleidde ik tal van organisaties bij het versterken van de participatie van hun medewerkers en hun doelgroepen. Vandaag ondersteun ik scholen, scholengemeenschappen/groepen en directeurs die hun leerkrachten willen stimuleren tot een grotere betrokkenheid op de ontwikkeling van de school. Daarbij hoop ik dat de leerkrachten op hun beurt goesting en inspiratie krijgen om in te zetten op de betrokkenheid en participatie van de leerlingen. Denken voorbij het individuele belang is in de huidige samenleving een cruciaal vermogen. Ook wil ik scholen, directeurs en leerkrachten laten zien dat we vaak meer kunnen realiseren dan we soms denken: dat in de praktijk iedereen de school waarin hij/zij werkt méé kan maken.
Mijn dada’s
Teruggrijpen naar de waarden van de school is in complexe uitdagingen waar scholen voorstaan vaak een goed vertrekpunt. Persoonlijk koester ik vooral de waarden respect, eerlijkheid, discipline en zelfsturing.
Het ontwerp van de schoolorganisatie – al dan niet op een campus of in een scholengemeenschap – doet ertoe. Ondermeer goed leiderschap is cruciaal. En in een school, op een campus of in een scholengroep valt goed leiderschap niet samen met wat je in tal van managementboeken over leiderschap leest. Effectief Schoolleiderschap veronderstelt (1) het realiseren van de onderwijsambitie van de school, (2) het cultiveren van het collectieve leervermogen van de school en (3) het waarborgen en versterken van een kwaliteitsvolle organisatie. Belangrijke daarbij is dat we merken dat de top-down-besluitvorming niet meer werkt. In mijn boek Meesterlijk Schoolleiderschap. Inspiratie voor impact in onderwijs ga ik daar dieper op in.
Een belangrijke betrachting van je schoolleiderschap is dat je de complexe uitdagingen waarmee de school (of scholengemeenschap/groep) te maken heeft, best aanpakt mét de leerkrachten en andere betrokkenen op je school (de leerlingen, de ouders, het schoolbestuur, externe partners, …). Dat je bijvoorbeeld ruimte maakt om leerkrachten samen te laten nadenken over de toekomst waarin uitdagingen zijn opgelost. Zo’n aanpak leidt niet enkel tot betere en meer gedragen oplossingen. Zo’n aanpak versterkt meteen ook de motivatie van leerkrachten. Wat niet onbelangrijk is, gezien onderwijs één van de sectoren is met het hoogste aantal burn-outs. Veel leerkrachten en directies hebben het gevoel geleefd te worden. Dat wil ik ombuigen.
Ondersteuningsvragen waar ik graag op inspeel
Ik merk dat scholen zich steeds vaker vragen stellen over de schoolorganisatie en -cultuur. Dit uiten directies en leerkrachten op veel verschillende manieren: ‘bij het samenvoegen van onze drie scholen zitten we een beetje vast met de organisatiestructuur’, ‘onze personeelsvergaderingen zijn voornamelijke gevuld met informatieoverdracht’, ‘wij vormen, eerlijk gezegd, geen goed functionerend directieteam’, ‘de afstemming tussen onze scholen in de scholengemeenschap loopt stroef ‘, ‘collega’s komen gemaakte afspraken vaak niet na’, ‘de beslissingsbevoegdheden zijn niet duidelijk‘, ‘er zijn veel wandelganggesprekken’, ‘de anciens staan niet open voor nieuwe initiatieven’, ‘de verwachtingen naar mij als directie zijn te hoog gespannen, alsof ik alle antwoorden in petto heb’. Wanneer ik zo’n uitspraken hoor, moedig ik de betrokkenen aan om sàmen stappen te bedenken die de school (of scholengemeenschap/-groep) vooruit helpen. Andere uitdagingen waar ik graag op in ga hebben te maken met visieontwikkeling. Onlangs kregen we de vraag naar visieontwikkeling als volgt binnen: ‘We hebben een grote instroom van jongeren die we vroeger niet op onze school kregen. We denken dat dit implicaties heeft voor de realisatie van ons pedagogisch project’.
Verder ben ik graag bezig met de ontwikkeling van scholen als lerende organisatie. Dus met de ontwikkeling van scholen die systematisch willen inzetten op het collectieve leervermogen van de school. Enkel zo slagen scholen erin om makkelijker met verandering om te gaan en zich voor te bereiden op het onderwijs van én voor de toekomst.
Mijn loopbaan
Voordat ik in 2014 de coöperatieve vennootschap Schoolmakers mee oprichtte, begeleidde ik tal van social-profit organisaties bij veranderingsprocessen. Dat deed ik vanuit Stichting Lodewijk de Raet (Kwadaet), een gevestigde organisatie voor volwassenenvorming waar ik ook 9 jaar directeur was. Verder was ik 4 jaar jaar als docent verbonden aan de Sociale Hogeschool Heverlee en 5 jaar aan de Thomas More hogeschool voor het vak Stakeholder Management. Na mijn opleiding tot sociaal pedagoog (KU Leuven) en geaggregeerde in de pedagogische wetenschappen (KULeuven), behaalde ik nog een Getuigschrift van de Filosofie Academie (KU Leuven), een Executive Master in Business Administration (Antwerp Management School), een certificaat als senior-adviseur Innovatieve ArbeidsOrganisatie (Antwerp Management School Faculty) en een certificaat van Organisatiecoach (International Coach Federation). De opleiding tot gecertificeerde bemiddelaar (UAntwerpen i.s.m. UGent) staat voor 2024-2025 in mijn agenda.
Mijn moto ontleen ik aan G.G.Marquez: ‘Vandaag niets doen, is morgen leven als gisteren’.
