Bingo enzo…

09 maart 2016

Ja, maar krijgen we nog even tijd. Mijn bingoblad is nog niet vol. Het is vrijdagnamiddag, pedagogische studiedag op een secundaire school. Zo meteen ‘moeten’ we het onder collega’s hebben over best pittige kwesties. Wij, Schoolmakers, zijn gevraagd om die gesprekken in goede banen te leiden. Voor we dat doen, houden we ons als begeleiders aan een goede gewoonte: een instapoefening. Mensen niet zomaar in het bad gooien. Ervoor zorgen dat ze mentaal kunnen toekomen en zich verbinden. In eerste instantie met elkaar. Waar mogelijk en wenselijk ook met het onderwerp op de agenda.

Er zijn duizend redenen om deze goede gewoonte te behouden. En ook duizend excuses en verleidingen om ze toch te laten varen. Vaak, en niet in het minst: gebrek aan tijd. We hebben maar 2u, laten we meteen to the point komen: wat hebben we te bespreken? Waarvoor zijn we hier? Het kan werken. Soms is het opportuun om meteen te doen wat je te doen staat. En toch: de ervaring leert dat een instapoefening tijd en ruimte vrijmaakt om ‘erbij te komen’. Om deel te worden van wat de groep daar en dan te doen staat. Even lucht krijgen, zuurstof happen, bewegen, iets te weten komen van elkaar, je geest opwarmen. Alvorens in de inhoud te duiken. Het gaat (ook) om de toon zetten om met elkaar in gesprek te gaan. En van elkaar te leren. Om mee invulling te geven aan de werktijd samen. Eerder dan enkel te luisteren naar wie vooraan staat.

Er bestaan oneindig veel manieren om deze goede gewoonte concreet te maken. Wat dacht je van een Zoek de valse, een In de rij of een Ga staan als? Sla een boek open met werkvormen, energizers, … en je vindt hapklaar materiaal. Toch ziet het er in die boeken verdacht simpel uit. Terwijl een instapoefening goed ontwerpen en begeleiden toch een beetje een kunst is. Deel van het metier voor wie groepen begeleidt.

De ervaring leert me dit:

  • kort is goed. Niets zo saai als een langdradige instap. Vermijden dat mensen beginnen denken ‘wanneer beginnen we er nu écht aan?’ door af te ronden op een hoogtepunt.
  • hoe langer je met eenzelfde groep op weg bent, hoe meer het de moeite waard is om in het begin te investeren in groepsdynamiek en werkklimaat. Tegelijkertijd kan de instap bij een volgende bijeenkomst telkens gerichter, en dus nog korter, zijn.
  • ik heb mijn lijstje met klassiekers achter de hand. Telkens overweeg ik drie dingen: hoe goed kennen deze mensen elkaar al? Wat moet het effect zijn van mijn instapoefening? Gaat dit werken voor deze groep (want ja, zelfs directies hebben vaak baat bij een instap)?
  • hoewel veel afhangt van de context, loeren er enkele gevaren om de hoek. Ik vat ze samen als verkleuteren, leuteren en peuteren ;-). Verkleuteren betekent mensen als kleuters behandelen door een kinderachtige oefening voor te stellen of flauwe toon aan te slaan (Ik laat het verder aan de fantasie van de lezer wat dit kan zijn). Leuteren is het gevoel bevorderen dat dit tijdsverlies is (vandaar: kort is goed). Peuteren is – vaak gekunsteld – vragen aan mensen om zaken te delen zie ze eigenlijk liever voor zichzelf houden. Een instap hoort vooral fijn en comfortabel te zijn, voor iedereen.

Toegegeven: het werkt niet altijd. In sommige groepen valt een instapoefening ronduit slecht. Geen zin in. Het nut er niet van inzien. Of beiden. In sommige settings is zo’n instapoefening een kleine cultuurshock. Rollende ogen, angstige blikken, geen beweging. En wat vraag jij ons om te doen met collega’s?

Dan nog. Het houdt me zelden of nooit tegen om het er toch op te wagen. In het ene geval spreekt een assertieve man of vrouw bij je instructie al uit wat er scheelt. Zo kreeg ik ooit de opmerking: Saskia, sla die instap maar over. We kennen elkaar door en door en hebben net samen geluncht. We willen er gewoon in te vliegen. ‘Vindt de rest dat ook?’ vroeg ik nog. Ok dan. Point clear, let’s skip this. In het andere geval voel je – met de nodige procesgevoeligheid –  tijdens de instapoefening de mismatch aan. So be it. Met een vraag achteraf à la ‘hoe was het om dit te doen?’ kan je alsnog de kans grijpen om dit te laten benoemen, of om zelf je observaties te delen. Een mismatch legt niet per definitie een  hypotheek op de rest van je sessie. Soms zijn mensen gewoon wat onzeker of afwachtend, zonder meer. In 98% van de gevallen bereik ik het effect dat ik beoog. Die andere 2% neem ik er met plezier bij. Want ook dan is het een kans om het groepsproces aan te voelen, en er eventueel iets mee te doen.
Oh ja, ook onder Schoolmakers doen we een instap. Altijd dezelfde, trouwens. Elk overleg start met een rondje: hoe is het? Soms doet de meest simpele vraag wonderen.

Saskia Vandeputte

Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten, publicaties en verhalen?

Schrijf je in op onze nieuwsbrief

Schoolmakers begeleidt leer- en veranderprocessen in scholen, van kleuter- tot volwassenenonderwijs. Wij werken nauw samen met raden van bestuur, directies, leerkrachten, leerlingen, oudercomités, pedagogisch begeleiders, ... Wij leveren maatwerk.

Volg ons op Twitter @Schoolmakers
Twitter feed is op dit moment niet beschikbaar.
Schoolmakers op Facebook Schoolmakers op Youtube
Schoolmakers CV, Dorpsstraat 1, BE-3020 Winksele - info@schoolmakers.be © 2024 Schoolmakers - Disclaimer & Privacy - Verkoopsvoorwaarden

Website door rubenvaes.be