De DIY* pedagogische studiedag
Beste
We zijn op zoek naar een concrete invulling voor onze pedagogische studiedag rond thema X. Kan u een lezing of een workshop komen geven?
Het blijkt een klassieke vraag in onderwijsland. En zo begon ook het contact met deze school, Don Bosco Genk. Al liet de mail van de pedagogisch directeur wel ruimte voor ‘iets anders’:
Wij hebben dit jaar onze visietekst rond evalueren herwerkt samen met de pedagogische begeleidingsdienst. Breed evalueren komt hierbij sterk in beeld. Wij zouden deze visie graag implementeren en zijn zoekende naar een goede start om met het hele leerkrachten korps op weg te gaan. Ik heb jullie aanbod van trajecten/lezingen en sessie gelezen op de website. En dat maakte me wel nieuwsgierig.
De kansdenker in mij dacht: hoe maak ik hier meer van dan een éénmalige lezing op de pedagogische studiedag? Want ja, ik wil meer. Begrijp me niet verkeerd: een lezing kan prima werken. Als opstap naar een nieuw thema. Als eye-opener om de geesten te prikkelen. Als confrontatie om de vinger op de wonde te leggen. Als inspiratie over hoe het wél kan, en wat het belangrijk maakt. Je kan veel in een lezing, zeker als je de kunst van het spreken beheerst. En in een workshop kan je nog iets meer: oefenen, uitwisselen, reflecteren, noem maar op.
Maar zelfs superman of -vrouw kan niet alles: mensen mee ‘eigenaar maken’ van het proces, samen de uitdagingen formuleren en tot haalbare duurzame oplossingen komen, recht doen aan de eigenheid en cultuur van de school, het team, de leerlingen. Alle aanwezige competenties, ervaringen en ideeën waarderen, benutten en erop verder bouwen. Wie kan dat in een éénmalige lezing of workshop?
Al die gedachten schoten door mijn hoofd. Dus schreef ik met wat assertiviteit terug:
Graag geef ik alvast aan dat Breed Evalueren een erg omvattend en complex thema is. Het raakt immers vele andere thema’s (niet in het minst de manier waarop we lesgeven). We kunnen uiteraard (met een lezing bv.) een opstart maken op een pedagogische studiedag. De ervaring van dit schooljaar in diverse secundaire scholen, leert ons dat dit (in de goede zin) vooral aan het denken zet. Om Breed Evalueren stap voor stap waar te maken, is uiteraard (veel) meer nodig.
Enkele mails en telefoontjes later belanden we bij deze opzet:
- ik breng een lezing van één uur over ‘breed evalueren’ en link dit aan de schooleigen visie op evaluatie en de uitkomsten van een leerkrachtbevraging. Inclusief korte tussendoortjes zodat collega’s in gesprek kunnen gaan over een vraag, stelling of voorbeeld.
- daarna gaan collega’s twee uur aan de slag in gespreksgroepen per studiegebied. De leden van de bestaande ‘werkgroep evaluatie’ modereren aan de hand van een gespreksleidraad met een heldere finaliteit. Ze krijgen vooraf een briefing met ruimte voor vragen en bedenkingen. Benieuwd naar de gespreksleidraad? Kijk hier.
- in een voorbereidend ontwerpgesprek met de pedagogisch directeur en pedagogisch begeleidster beantwoorden we samen drie vragen:
- wanneer is de lezing geslaagd?
- wat is er nodig om van de dialoog achteraf een succes te maken?
- wie neemt welke taak op zich (vooraf, tijdens de studiedag en achteraf)?
- verwerking van de resultaten door de werkgroep en terugkoppeling op de personeelsvergadering van de resultaten in deze categorieën:
- goed/haalbaar op niveau van leerlingen, leerkrachten en beleid
- hier is overleg voor nodig (op dezelfde niveau’s)
- dit is (nog te) moeilijk
- vragen waar we nog antwoorden willen op krijgen
Ik vond de studievoormiddag de moeite. Vooral omdat ik het gevoel kreeg dat het een studiedag van déze school was, en niet van gelijk welke school, of van een externe spreker die – in het beste geval – iets leerrijk te vertellen heeft. Ik kreeg deugddoende reacties op mijn lezing, de meeste gesprekken verliepen vlot en boeiend (dankzij de sterke moderatoren én de leidraad) en alles was voorhanden om meteen digitaal verslag te nemen. Uiteraard was er ruimte voor verbetering. Niet alle groepen waren even goed samengesteld. En ja, de ene leraar was al gemotiveerder dan de andere om zich daar en op dat moment samen met collega’s in ‘evaluatie’ te verdiepen. Samengevat in de woorden van de pedagogisch directeur: Ik voel dat er nog een hele weg te gaan is en ben blij dat deze eerste stappen gezet zijn.
Een terugblik leert me dat een DIY studiedag vijf basisingrediënten bevat:
- samen investeren in een goed ontwerp: wat willen we bereiken? Wanneer is het geslaagd? Wat is daar voor nodig? Wat willen we vragen en verwachten collega’s?
- kader bieden: welke (theoretische) concepten, principes, voorbeelden, praktijkervaringen, … brengen we aan? Wat is ons inhoudelijk vertrekpunt? En wie (extern of intern) kan dit het best overbrengen?
- kwaliteitsvolle dialoog voeren met de juiste mensen: hoe zorgen we ervoor dat we leren van elkaar in plaats van te debatteren (met een winnaar en verliezer)? Voeren we het gesprek best per vakgroep, of toch eerder per graad, studiegebied of klas? Met collega’s van kleuter & lager samen? Met (zorg)coördinatoren, leerlingenbegeleiders, directie, .. erbij of net niet? En welke externen bieden eventueel een meerwaarde rond de tafel?
- verantwoordelijkheid nemen en delen: soms heerst er schroom, angst of te grote bescheidenheid om mee het voortouw te nemen als leraar, om voor collega’s te spreken of anderen te tonen wat in jouw klas goed werkt. Step up, wat houd je tegen? Ik mocht het al enkele keren meemaken: de kracht van collega’s die elkaar écht inspireren, aan het werk zetten, vooruit helpen. Niets zo sterk als dat!
- de uitkomsten verwerken, terugkoppelen en opvolgen. Wat gebeurt er met de resultaten? Wie gaat waarmee aan de slag? Wat kan nu al, wat kan later, wat ligt moeilijk én waarom dan?
Een DIY studiedag kan vele vormen aannemen. Lees hier meer over hoe je een pedagogische studiedag laat draaien op talent van je school.
Interesse in begeleiding? Mail saskia@schoolmakers.be.
Saskia Vandeputte
* Do it yourself, naar analogie met de doe-het-zelf zaak voor klussers.
Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten, publicaties en verhalen?
Schrijf je in op onze nieuwsbrief