Growth mindset: echt of mythe?

28 april 2022

Afbeelding uit Struyven, Gheyssens, Coubergs, De Doncker, & De Neve (2019). Binnenklasdifferentiatie in de praktijk. Ieders leer-kracht realiseren. Leuven: Acco

De meeste onder ons kennen het concept ‘growth mindset’ ondertussen wel. Het werd een kleine twintig jaar geleden geïntroduceerd door Carol Dweck. Al gauw werd dit concept door pedagogen naar de klascontext gebracht. Volgens de theorie geloven leerkrachten met een groeigerichte mindset dat succes gerelateerd is aan inspanning en niet enkel aan aangeboren intelligentie of talent. Terwijl leerkrachten met een gefixeerde mindset ervan uitgaan dat het bereiken van succes louter gerelateerd is aan intelligentie of aangeboren talent, waarbij de aangeboren kenmerken en de achtergrond van leerlingen voornamelijk bepalend zijn. De leerkracht heeft hier beperkt invloed op.

Er zijn verschillende studies gepubliceerd die beweren dat leerkrachten die lesgeven met een groeigerichte mindset, ook effectief kwaliteitsvoller en inclusiever lesgeven. Aan de andere kant zijn er echter ook studies die gaten in deze theorie bloot leggen en zeggen dat er geen bewijs is dat het hebben van een groeigerichte mindset ook effectief invloed heeft op het leren en de leerprestaties van leerlingen.

Zoals wel vaker in onderzoek zijn er geen eenduidige duidelijke resultaten. Dit is ook niet vreemd. Een mindset van een persoon is namelijk niet zo eenvoudig om te meten, laat staan om in verband te brengen met leerprestaties van leerlingen, iets wat ook niet altijd eenvoudig is om eenduidig en objectief te meten.

Wat weten we wel?

Onderzoek bij Vlaamse leerkrachten naar het implementeren van binnenklasdifferentiatie toont aan dat leerkrachten die groeigericht denken vaker differentiërende klaspraktijken toepassen in hun klaslokaal. Dit zelfde onderzoek toont echter ook aan dat alleen het hebben van een groeigerichte mindset niet voldoende is om inclusiever te gaan lesgeven. Er zijn ook nog andere componenten die hier een rol in spelen.

De theorie rond de invloed van een groeigerichte mindset van de leerkracht op het effectief leren van de leerlingen is dus allicht overroepen. Daarentegen is het belang van concepten zoals motivatie en zelfregulatie wel al eerder aangetoond in onderwijs. Een leerkracht die leerlingen gaat aanmoedigen en die de lat voldoende hoog legt heeft sowieso een positieve invloed op het leerproces van leerlingen.

Bovendien toont onderzoek aan dat de leerkracht wel degelijk (mee) een verschil maakt voor de prestaties en het succes van de leerlingen. Een concept dat we hier aan kunnen linken is ‘de zone van naaste ontwikkeling’, vast gelegd door Vygotsky. Toegepast op het klaslokaal wordt hiermee de zone bedoeld waarin leerlingen zich momenteel bevinden en van waaruit ze met zo beperkt mogelijke instructie en ondersteuning zich tot het volgende ontwikkelingsniveau kunnen verhogen. Dat de leerkracht hierbij een groeigerichte mindset heeft die leeractiviteiten bepaalt binnen het huidige ontwikkelingsniveau en gelooft dat de leerling (met hulp) naar een volgend ontwikkelingsniveau kan doorgroeien, lijkt een evidentie. Dit kunnen we toepassen zowel voor leerlingen die het (te) makkelijk hebben, als voor leerlingen die het (te) moeilijk hebben. Beide leerlingen gaan tot leren komen als ze binnen hun huidige zone voldoende uitgedaagd en ondersteund worden om door te groeien naar een volgende zone. Een groeigerichte mindset van de leerkracht hierbij is mooi meegenomen, maar lang ook niet de enige doorslaggevende factor.

Er bestaat ook geen toverstaf in het onderwijs. De ideale werkvorm of studiemethode die werkt voor elke leerling bestaat niet. Dit geldt eveneens voor de mindset van de leerkracht. De perfecte mindset waardoor elke leerling succes bereikt, bestaat ook niet. Groeigericht denken is niet alles bepalend voor het succes van de leerling, maar gefixeerd denken is dat ook niet. 

Esther Gheyssens


Bronnen

Bahník, Š. and Vranka, M. (2017). Growth mindset is not associated with scholastic aptitude in a large sample of university applicants. Personality and Individual Differences, 117, 139-143.

Burgoyne, A. P., Hambrick, D. Z., & Macnamara, B. N. (2020). How firm are the foundations of mind-set theory? The claims appear stronger than the evidence. Psychological Science, 31(3), 258-267.

Fletcher-Wood, H. (2022). Is growth mindset real? New evidence, new conclusions. Retrieved from: https://improvingteaching.co.uk/2022/03/06/is-growth-mindset-real-new-evidence-new-conclusions/

Gheyssens, E., Coubergs, C., Griful-Freixenet, J., Engels, N., & Struyven K. (2020). Differentiated instruction: the diversity of teachers’ philosophy and practice to adapt teaching to students’ interests, readiness and learning profiles. International journal of Inclusive Education.

Hattie, J.C. (2009). Visible learning: a synthesis of over 800 meta-analyses relating to achievement. New York: Routledge.

Li, Y., & Bates, T. C. (2020). Testing the association of growth mindset and grades across a challenging transition: Is growth mindset associated with grades?. Intelligence, 81, 101471.

Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten, publicaties en verhalen?

Schrijf je in op onze nieuwsbrief

Schoolmakers begeleidt leer- en veranderprocessen in scholen, van kleuter- tot volwassenenonderwijs. Wij werken nauw samen met raden van bestuur, directies, leerkrachten, leerlingen, oudercomités, pedagogisch begeleiders, ... Wij leveren maatwerk.

Volg ons op Twitter @Schoolmakers
Twitter feed is op dit moment niet beschikbaar.
Schoolmakers op Facebook Schoolmakers op Youtube
Schoolmakers CV, Dorpsstraat 1, BE-3020 Winksele - info@schoolmakers.be © 2024 Schoolmakers - Disclaimer & Privacy - Verkoopsvoorwaarden

Website door rubenvaes.be