Hoe geef je leerlingen keuzevrijheid in je lessen?

11 april 2018

Hoe leer je leerlingen kiezen? Door het te oefenen!

Nee, kiezen is is geen vrijgeleide voor louter fun.
School is geen ponykamp. Leren is geen Disneyland. En lesgeven is geen van beide.
Om maar te zeggen: les geven én les volgen zijn schone en nuttige bezigheden, net omdat ze soms pittig zijn. Of ronduit lastig. Zuchten! Zweten! Zwoegen! Het vraagt moeite, inspanning, oefening. En maar goed ook.
Tegelijk kan en mag het in de klas aangenaam zijn. ‘Aangenaam’ is niet hetzelfde als ver-kleuteren, ver-leuken, ver-gemakkelijken. Aangename lessen zijn deugddoend, motiverend, uitdagend zonder dat de stretch té groot wordt.

Er zijn ongelofelijk veel factoren die het in de klas aangenaam maken. Keuzevrijheid is er ééntje van. Keuzevrijheid verhoogt de motivatie bij leerlingen.

Omdat ‘kunnen kiezen’ betekent dat je invloed hebt op wat je doet. Het vergroot je gevoel van autonomie.
Daardoor gaan wij, mensen, ons goed voelen en daardoor goed presteren. Meer daarover lees je oa in het werk van Maarten Vansteenkiste (Ugent).
Maar nogmaals: het leven is geen ponykamp. Vrijheid betekent evengoed:
  • paniek – o help, zeg me gewoon wat ik moet doen want hiervan krijg ik stress!
  • verlamming – ik ben niet verder geraakt dan de pro’s en contra’s afwegen 🙁
  • het gevoel veel te verliezen – ik wil niet kiezen want ik wil alles.
  • en uiteraard: met vrijheid komt verantwoordelijkheid. Wat als je een keuze maakt die niet goed uitdraait? Welke gevolgen heeft het als je niet kiest? Of enkel gaat voor dat wat leuk, makkelijk, zoet is? En wat als mensen je keuze in vraag stellen?

Herkenbaar? Wij, volwassenen, zijn niet anders dan onze leerlingen. Alleen onze hersenen zijn iets meer volgroeid.

Het goeie nieuws is dat je kan leren kiezen, en dus leren omgaan met vrijheid. Ook in de les.
Hoe doe je dat concreet? Deze vier collega’s helpen je op weg. Hoor je hen graag uitgebreid aan het woord? Abonneer je dan nu op onze e-course. 
  • Gilberte Verbeeck geeft wiskunde. In de derde graad kiezen haar leerlingen wanneer hun ‘kleine toetsen’ meetellen of niet. Elke leerling maakt elke toets. Maar leerlingen kiezen zelf vanaf welke score deze toets ook meetelt als rapportcijfer.
  • Tom Messiaen en Natalie Hannaert staan als co-teachers 10u tot 15u samen voor de klas in de eerste graad. In die tijd werken hun leerlingen in de ‘flexplek’ aan vakoverschrijdende opdrachten binnen de leerplandoelen van de vakken wiskunde, Nederlands, aardrijkskunde, geschiedenis en natuurwetenschappen. Een overzicht van de opdrachten krijgen leerlingen week per week, op maandagochtend, in de zithoek. Op de weekplanning staat wanneer er korte instructiemomenten doorgaan. Leerlingen kiezen zelf of ze die instructie volgen, of zelfstandig onderzoekend leren. Ze kiezen ook wanneer ze waaraan werken.
  • Hoe ziet het leven eruit in België? Dat is centrale vraag in een uitwisselingsproject over ‘western civilization’ met een Amerikaanse school. Karen Van de Cruys, leerkracht Engels, daagt haar leerlingen uit om hun Amerikaanse leeftijdsgenoten een beeld te geven van hun dagelijks leven. Leerlingen kiezen het onderwerp, of ze alleen of per twee werken, en hoe ze hun werk presenteren. Een motiverende taak met creatieve resultaten!
  • Elke leerling een eigen leertraject, dat kan ook in een éénuursvak, vond Vincent Taverniers.  Vincent goot zijn leerstof in opdrachtenbundels. Zijn leerlingen werken zelfstandig aan deze opdrachten. Na gemiddeld zeven opdrachten, plant hij samen met de leerling een test in. Na het schriftelijk testmoment, krijgen de leerlingen mondeling verdiepende vragen over de leerstof.

Smaakt het naar meer? Neem zeker een kijkje op www.lerendifferentieren.be!

Saskia Vandeputte
saskia@schoolmakers.be

Deze blog verscheen ook op de website van Leren Differentiëren, een e-course voor leraren secundair onderwijs die zich willen verdiepen in differentiatie.

Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten, publicaties en verhalen?

Schrijf je in op onze nieuwsbrief

Schoolmakers begeleidt leer- en veranderprocessen in scholen, van kleuter- tot volwassenenonderwijs. Wij werken nauw samen met raden van bestuur, directies, leerkrachten, leerlingen, oudercomités, pedagogisch begeleiders, ... Wij leveren maatwerk.

Volg ons op Twitter @Schoolmakers
Twitter feed is op dit moment niet beschikbaar.
Schoolmakers op Facebook Schoolmakers op Youtube
Schoolmakers CV, Dorpsstraat 1, BE-3020 Winksele - info@schoolmakers.be © 2024 Schoolmakers - Disclaimer & Privacy - Verkoopsvoorwaarden

Website door rubenvaes.be