Leve de graadklas

09 maart 2016

Flashback

Graadklassen. Of nee, cyclusklassen, eigenlijk. Ik dacht dat het onvermijdelijk tot kwaliteitsverlies zou leiden. Het concept was me nochtans niet vreemd. Mijn moeder heeft school gelopen in de dorpsschool van Terlanen. Drie klassen: de kleuterklas, de eerste cyclus en de tweede cyclus van de lagere school. Zelf ging ik er ook naar de kleuterschool. De twee klassen van de lagere school waren toen reeds omgevormd tot het ontmoetingscentrum van het dorp. De kleuterklas bestaat nog steeds.

Terug naar nu

Toen ik de vraag kreeg van de Vrije Basisschool Berchem – Kwaremont om bij hen een vervanging te doen, heb ik dan ook onmiddellijk “ja” gezegd. In de wijkafdeling Kwaremont zijn twee klassen en drie juffen: de kleuterklas, en de lagere school. Die bestaat uit het eerste, tweede en derde leerjaar. Ik wou het nu toch eens van dichtbij meemaken, die cyclusklassen. Juf Veerle ging op bijscholing naar Gent, en ik mocht haar een dagje vervangen. Gelukkig was er ook nog juf Els. De week ervoor was ik al eens binnengesprongen om de lesplannen te overlopen.

Hoe gaat dat dan praktisch?

Het leslokaal in Kwaremont is ingedeeld op maat van differentiatie. Links een rij banken voor de 5 derdejaars, in het midden 2 rijen voor de 8 tweedejaars, en daarnaast een eiland met 7 stoelen rond voor de ukkies van het eerste. Daarnaast 2 hoge kasten met werkmappen, waarachter er een “miniklas” verborgen zit: nog een schoolbord en banken voor als er een groep uitwijkt om instructie te krijgen. Ook de refter/keuken van de school biedt uitwijkmogelijkheden.

De 2 leerkrachten wisselen om de 40 minuten af en nemen telkens een leeftijdsgroep apart. Ondertussen zitten de 2 anderen samen met de andere leerkracht.

Indrukken!

De voormiddag was voorbij voor ik het wist. Ik gaf een herhalingsles metend rekenen aan het eerste leerjaar, werkte rond verwijswoorden en ei/ij met het tweede en het derde leerjaar en ontdekte met het 2e leerjaar de wondere wereld van de maaltafel van 4.

In de namiddag gaf ik aan de lagere school Frans. Jawel, Frans, aan de drie leeftijdsgroepen samen. Leuk om te zien hoe taalinitiatie een terechte plaats krijgt in de jongste jaren van het lager. Ze pikten ongetwijfeld een paar woorden op die muis Pistache (de bijhorende handpop) hen leerde: gâteau, cadeau, bougie, anniversaire… De uitspraak deed soms m’n tenen krullen, maar anderzijds vond ik het ook fantastisch om te zien. Eens ze zestien zijn, zit die uitspraak al véél beter, dat zag ik tot vorig jaar als leraar Frans.

Vaststellingen? De leeftijd is me niet vreemd. Als hoofdanimator op de speelpleinwerking weet ik hoe hangerig die leeftijd soms kan zijn. Maar niet zo in Kwaremont. Ik was verbaasd hoe zelfstandig de leerlingen aan de slag gingen. Ze zijn gewend om niet constant de aandacht van een leerkracht te kunnen krijgen wanneer die met een andere leeftijdsgroep bezig is. Ze grijpen bijna allemaal automatisch naar hun scheurboek, een boek met extra oefeningen voor als ze klaar zijn.

Herwaarderen, dat idee!

Met enkele aanpassingen, kan het oude idee van de graadklas (of cyclusklas) weer springlevend worden. Eén leerkracht zoals in de oude dorpsschool lijkt me nogal weinig. Het constant doen, lijkt me ook niet altijd wenselijk. Maar weldoordacht leeftijdsgroepen doorbreken, lijkt me een goede manier om een deel van de verantwoordelijkheid van de leerkracht door de oudste leerlingen te laten dragen. Ik zit graag eens samen met twee leraren die de goesting voelen om het eens voor een halve dag te proberen!

Jan Royackers