Pak de daling van studenten lerarenopleiding samen aan

16 september 2015

Er zijn dit jaar opvallend minder inschrijvingen voor lerarenopleidingen. Dat blijkt uit cijfers die VTM Nieuws opvroeg bij de Vlaamse hogescholen. Sommige hogescholen noteren een daling tot bijna 30 % in vergelijking met vorig jaar.

Laat ons wat minister Hilde Crevits omschrijft als ‘groot probleem’, herformuleren als ‘een samen aan te pakken uitdaging’. Met als belangrijkste succesvoorwaarde: de bundeling van krachten en expertise van alle spelers in het onderwijsveld – van het Kabinet van Vlaams minister van Onderwijs tot in de leraarskamer en alles wat daartussen zit.

Hier enkele pistes…

* Maak op Vlaams niveau werk van een loopbaanbeleid dat gunstig is voor beginnende leraren. Dit wordt hopelijk belangrijk ingrediënt in het ‘loopbaanpact’.

* Creëer op schoolniveau een motiverende beroepscontext voor de jongvolwassenen die op hun 21 à 25 jaar als leraar aan de slag gaan.
Dat kan op minstens vijf manieren. 

1. Geef jonge leraren de ruimte om de competenties van leerkracht verder te ontwikkelen (via coaching, mentorschap, het observeren van andere leerkrachten, …). Onwillekeurig denk ik dan aan de tijd van de gilden. Toen ‘meesters’ hun toekomstige collega’s en opvolgers langzaam maar zeker inwijdden in het gild. Mensen die hun competenties voelen groeien zijn gemotiveerder. 
2. Peuter zo weinig mogelijk aan de autonomie van de leraar. Geef hem/haar het volste vertrouwen. Want autonomie motiveert.
3. Zorg dat de jonge leraren zich verbonden voelen: met hun collega’s, met het project van de school en met wat buiten de schoolpoort gebeurt. Stimuleer de integratie van jonge leraren in het team. Want verbinding ervaren motiveert. En ja, onzekerheid over de (waarschijnlijk tijdelijke) werkplek belemmert het ontwikkelen van die motiverende verbinding.
4. Versterk in de opleiding van leraar de bezieling voor het onderwijs. Laat de jongvolwassenen meer reflecteren over hun aspiraties, zowel individueel als in groep. Op de schoolvloer is het de rol van directies om te onderzoeken waar de bezieling van de nieuwe krachten ligt. Om daar vervolgens op een of andere manier iets mee te doen. Besef dat de opeenstapeling van administratieve verplichtingen de bezieling niet in de hand werkt.
5. Je kan mensen niet voldoende waarderen. En we weten dat waardering verder gaat dan het geven van complimenten. Het is een houding waarmee je ook tussen de regels door de boodschap geeft: goed dat je er bent; wat jij in en buiten je klas onderneemt en wat jij op onze school doet, is van enorme waarde. Bovendien gaat waardering vandaag ook over aansluiting zoeken bij wat ‘generatie Y’ jongvolwassenen belangrijk vinden: een sfeervolle werkomgeving, flexibiliteit, zelf meteen meedoen en meerwaarde creëren.

* Ontwikkel op Vlaams niveau een uit de kluiten gewassen en aangehouden marketing met als product ‘onderwijs’ of ‘leraar-zijn’. Wat mogelijk is voor de Vlaamse havens,  of voor de Warme Bakker, of voor De Lijn, enz… moet toch ook kunnen voor ons onderwijs. 

* Werk samen met de concullega’s van de andere lerarenopleidingen. Ga samen zitten en ontwikkel acties die aansluiten bij de situatie van de stad en/of van de regio. Erken en waardeer de kerncompetenties en het potentieel van elke lerarenopleiding. 

* Integreer en waardeer in nieuwe plannen de vele reeds bestaande initiatieven om (potentiële) studenten naar het beroep van leraar te leiden of om jonge leraren aan boord te houden. Er is al heel wat knowhow in de sector aanwezig. Illustratief hiervoor is de inspiratie die Klasse verzamelde rond het thema starters. Mooi voorbeeld is het verhaal over de ondersteuning van 2 zeer verschillende startende leraren in een technische school in het Vlaams-Brabantse Haacht.

Bij dit alles huldig ik graag G. Garcia Marquez’ uitspraak: “Vandaag niets doen, is morgen leven als gisteren“. 

Yves Larock

Terug naar schoolsmakers