De rollen van de leraar in een digitale leeromgeving

02 juni 2022

Volgens Martie Slooter dienen leraren zes rollen te vervullen om te komen tot effectief lesgeven. De vraag hierbij is: hoe realiseer je dat in een digitale leeromgeving? Wat hier volgt is een overzicht van de zes rollen van de leraar met telkens concrete digitale tools voor jouw lespraktijk.

De gastheer/gastvrouw

Contact maken met je klas, voelen wat er speelt bij je leerlingen of iedereen aan boord halen, helpt hen om daarna geconcentreerd jouw les te volgen. Vraagjes als Hoe gaat het nu met jou? laten beantwoorden in een woordenwolk, woordenlijst of met een gevoelsthermometer visualiseert de ‘temperatuur’ in je klas. Op onze website vind je hierover nog meer ideeën om een goede check-in te organiseren.

Presentator

De presentator voelt zich verbonden en betrokken met zijn leerlingen en zorgt voor een uitstekend klasmanagement, zodat leerlingen gemotiveerd zijn om te leren. Tegelijk mag je ook wat eisen van je leerlingen die online les krijgen of online (samen) werken.

Zorg enerzijds op schoolniveau voor een duidelijk en uniform online reglement: 

• Camera aan of uit? 
• Staat het huiswerk op Smartschool bij aparte vakken of wordt er gemaild? 
• Is er digitale agenda en hoe moet die worden gebruikt? Dagelijks checken of niet? 

Anderzijds kies je als team voor een beperkt aantal tools in functie van: synchroon versus asynchroon, een bepaalde werkvorm, leerproces, visie van de school, …

Eens online stel je duidelijke online regels: we laten elkaar uitspreken, we luisteren naar elkaar, we hebben respect voor elkaar, we zijn rustig achter het scherm, we gebruiken de chatruimte enkel wanneer hiervoor instructies is gegeven…

Duidelijke regels zorgen immers voor rust.

Didacticus

In de rol van de didacticus zet je je leerlingen aan het werk en aan het denken, zodat ze kennis, vaardigheden en attitudes meekrijgen en inoefenen. Je bent hun voorbeeld en geeft heldere instructies of stelt vragen. Je gaat op zoek naar een gepaste werkvorm met dito digitale tool. Kortom, als goede didacticus ontwerp je je les doordacht. Tools die toelaten om een hele les te ontwerpen zijn bookwidgets, lesson-up, maar ook Google Classroom of de Teamsomgeving biedt mogelijkheden. Ben je op zoek naar concrete tool om in te zetten, dan kan je die vinden op : https://www.onderwijstools.be/. Selecteer “interactie, instructie, beoordelen, inhoud, samenwerken of virtual reality” en je krijgt een mooi overzicht.

Hier vind je alvast enkele evergreens:

• Online quizjes en polls : Bookwidgets, Socrative, Kahoot, Quizizz , Mentimeter 
• Online takenborden : Trello, Padlet
• Online brainstorms : Mindmeister, Padlet, Mindmap
• Online samenwerken : surf naar https://www.vernieuwenderwijs.nl/online-samenwerken-4-tools-die-werken/ en lees wanneer je inzet op: Trello,  Padlet, Mindmeister, Miro 

De pedagoog 

Leerlingen komen tot leren wanneer je vanuit jouw pedagogisch handelenvoor een goede leer- en leefsfeer in de klas zorgt. Je kan dat realiseren door constructieve en positieve feedback te formuleren. Wil je bv. de spreekvaardigheid met behulp van korte filmpjes van je leerlingen opvolgen, dan biedt Flipgrid soelaas. Je kan immers snel feedback geven aan de hand van een puntenschaal of woordelijke feedback. 

Afsluiter

Als afsluiter ga je uit checken met exit tickets. Je vraagt naar wat en hoe geleerd werd. Bv Exit in 3,2,1.. . Welke drie dingen heb je tijdens de voorbije les geleerd? Over welke 2 zaken wil je nog meer weten? Stel nog 1 vraag. 

Wil je in drie stappen creatief en gratis zelf aan de slag gaan met exit tickets om 1) je leerdoelen te checken, 2) het huiswerk te controleren, 3) te laten reflecteren op je les, 4) formatief te toetsen? Surf dan naar  https://exitticket.nl/

Zie je je check-out wat grootser dan kan je een quiz maken met Kahoot, Socrative of Bookwidgets.

De coach

Ben je al een doorgewinterde leraar die de vijf rollen (de gastheer/gastvrouw, de presentator, de didacticus, de pedagoog en de afsluiter) goed beheerst, stap dan over naar de zesde rol van coach. Als coach zorg je ervoor dat je leerlingen individueel een leertraject volgen. Hiervoor ontwikkel je leerpaden. Digitale leerpaden, zoals iLearn, Bookwidgets, Smartschool, Codefever, StudyBee, Fourcast for Education Questi bieden hierbij ondersteuning. Kies een tool die bij jouw stijl, je vak, je school past via deze site. Een leerpad bestaat uit een instaptoets waaruit een diagnose volgt. Op basis daarvan start een leerling met een parcours. Elke leerstap die de leerling zet, voorziet de leraar van feedback, feedforward, en/of feedup. Leerpaden zijn dus een opeenvolging van opdrachten die de leerling naar een volgende opdracht brengen op basis van feedback en formatieve toetsing.

Wil je je verder in deze rollen ontwikkelen en weten waar je precies staat? Vraag dan een workshop aan bij info@schoolmakers.be. Zij helpt jou met behulp van reflectiekaarten, rubrics en modellen deze zaken in kaart te brengen en bepaalt mee hoe je the next step tot leraar-meesterschap kan zetten.

auteur: Iris Willems