Inspelen op verschillen in ondersteuningsnoden

20 mei 2019

Inleiding

Er bestaan massa’s webtools die het lesgeven makkelijker kunnen maken. In deze blog bekijken we enkele digitale kansen om te differentiëren. Over differentiatie zijn intussen boeken volgeschreven. Met Schoolmakers brengen we inzichten en praktijkvoorbeelden samen in de e-course Leren Differentiëren.

In deze blog vat collega Jan Royackers differentiatie als volgt samen: het is geen verzamelnaam voor een reeks werkvormen waarbij sterke leerlingen extra worden uitgedaagd en minder sterke leerlingen verlengde instructie krijgen. Het is een mindset.

Wie differentieert, erkent het feit dat leerlingen verschillend het klaslokaal binnenstappen: verschillend in voorkennis, verschillend in ondersteuningsnood, in voorkeuren en  interesses. Wie differentieert is daarenboven bereid om op die verschillen in te spelen wanneer dat relevant blijkt voor het leerproces van de leerlingen.

Voor je in de webtools duikt, geef ik je graag deze vijf gedachten mee.

1. You’re in charge. Wij zijn nog (bijna) altijd slimmer dan de machine als het op mensen jobs aankomt. Dus: blijf aan je leerkracht stuur zitten en laat je niet blind (ver)leiden door al te veelbelovende hypes of flashy tools. Gebruik je gezond verstand, je onderwijservaring en de wetenschap van het leren.
2. Tegelijk: blijf niet hangen in kritische zin. Probeer uit en stuur al doende bij. Het ergste wat kan gebeuren is … wat lestijd ‘verliezen’ en ootmoedig moeten toegeven dat ook bij jou niet alles meteen boenk erop zit.
3. Gebruik webtools doelgericht. Deze blog vertrekt vanuit de vraag wat je  wilt bereiken, eerder dan vanuit de vraag wat er allemaal bestaat. Pas als je goed weet wat je zoekt, zwem je vlot in de zee aan digitale mogelijkheden.
4. Combineer en kies slim. De digitale leraar combineert bewust analoge en digitale werkvormen, platformen, tools en materialen. De meeste ‘opgelegde’ IT-platformen op schoolniveau focussen op het ondersteunen van secundaire processen op scholen (organisatie, administratie, …). Denk aan Smartschool, Wisa, Questi, …. Om het leren zelf, de communicatie met leerlingen en het samenwerken tussen leerlingen te versterken, bestaan er geschikte digitale verzamelplaatsen die je klaswerking kunnen ondersteunen: Gsuite, classroom Apps van Apple, Microsoft Office 365 (Teams), Bookwidgets, …
   Hoe geïntegreerder het systeem, hoe vlotter de tech je helpt om bepaalde aspecten van het lesgeven en het leren te automatiseren of standaardiseren. En dus ook om tijd te vrij te maken voor datgene waar je als leerkracht het verschil mee kan en wilt maken.
   Op dat vlak staat digitalisering in onderwijs in kinderschoenen. Artificial intelligence, augmented reality, blockchain, internet of things, wearables, …  heel veel technologie kan ons nuttige data opleveren om leerprocessen te analyseren en te optimaliseren. Wordt ongetwijfeld vervolgd.
5.  Stop met te doen wat niet (goed genoeg) werkt. Een optimaal leerklimaat is effectief, efficiënt en aangenaam. Dat is niet anders als je via digitale wegen leert en lesgeeft. Soms heeft digitaal gewoon geen meerwaarde. Of is het te omslachtig. Pen, papier en bord kunnen wonderen doen.

Volledig zijn bij het oplijsten van webtools is onbegonnen werk. Ik focus in deze blogreeks op drie belangrijke differentiatie toepassingen:

• basiskennis oefenen zodat ook ‘beginners’ steeds meer ‘expert’ worden
• verschillen tussen leerlingen kleiner maken door hen samen aan leerdoelen te laten werken (convergerend differentiëren)
• inspelen op verschillen in ondersteuningsnoden

Oh ja… we zijn bij Schoolmakers geen whizzkids of digitale diehards. We kijken gewoon kritisch-constructief naar hoe de digitale wereld onderwijs kan versterken. Aanvullingen, ervaringen of feedback welkom op saskia@schoolmakers.be.

---

Inspelen op ondersteuningsnoden

Waarover gaat het?

• 

Leerlingen hebben heel diverse ondersteuningsnoden om tot leren & presteren te komen. Denk aan tijd, stille werkruimte, talige of visuele ondersteuning, extra instructie of oefening, uitleg door een klasgenoot, een stappenplan, een woordenlijst,….

Wat is er van belang?

Sommige ondersteuningsnoden zijn erg specifiek en brengen ons bij verhoogde zorg. Tegelijk hebben veel leerlingen baat bij dezelfde ondersteuningsvormen om te tonen wat ze kunnen. Laat die ondersteuning waar mogelijk afnemen, en de zelfstandigheid toenemen. Niemand heeft er baat bij om hulpeloosheid aangeleerd te krijgen.

Wegwijs in de webtools

Vaak zien we twee opties voor snelle leerlingen die geen extra instructie nodig hebben: beginnen aan het volgende hoofdstuk of het uitleggen aan medeleerlingen. Terwijl er voor die leerlingen cognitief meer uitdagende taken bestaan die ook nuttig zijn voor medeleerlingen die het lastiger hebben. Drie voorbeelden:

Saskia Vandeputte

Interesse voor een adviesgesprek, lezing of workshop over dit thema? Contacteer ons op info@schoolmakers.be