Professioneel professionaliseren
17 januari 2024
10 criteria voor een geslaagd blended ontwerp
Het is een open deur: de coronamaatregelen doen ons nadenken over hoe we ons onderwijs (her)ontwerpen, en ons daarop organiseren. Hoewel noodgedwongen, is dat een kans om op een frisse en onderbouwde manier bewust met onze ‘onderwijstijd’ en ‘onderwijsruimte’ om te gaan. Een momentum om digitalisering een waardige plaats te geven. Dat kan bijvoorbeeld door te kiezen voor vormen van ‘blended leren’.
Meer over blended ontwerpen en wat je daarvoor best weet en kan, lees je in een volgende blog. In deze blog focussen we op tien criteria om van je blended ontwerp een geslaagd ontwerp te maken. We duiden elk criterium summier via enkele vragen.
Blended Leren?
Blended leren betekent dat je het leren op een leerlinggerichte manier verrijkt door slim face-to-face en digitale leeractiviteiten te combineren. Dat is niet nieuw: leraren integreren al jaar en dag ICT in hun didactiek om het leren aangenaam, efficiënt en effectief te maken. Tegelijk dwongen de lockdownmaatregelen ons tot afstandsonderwijs. In de praktijk betekende dat meestal emergency remote teaching: van de ene dag op de andere wat we face-to-face doen copy pasten naar een digitale omgeving. Bij blended leren maak je een bewuste mix van the best of both.
Blended leren kan gebeuren in contactonderwijs (zoals we het kennen, ‘op de school’). We spreken van blended leren als een substantieel deel van het leren online gebeurt. Blended leren kan ook in afstandsonderwijs. Maar bij 100% op afstand vervalt de F2F interactie, dan heb je geen blend. Bovendien hoeft afstandsonderwijs niet louter digitaal te zijn. Ook in hybride klaslokalen waar sommige leerlingen F2F en andere leerlingen online volgen, kan je blended leren. Zolang de focus genoeg op het leren (en dus ook op feedback, begeleiding, interactie) ligt voor alle leerlingen.
Blended leren vraagt best wat van leerkrachten. Het is geen easy fix oplossing. Het zet je helemaal terug aan de tekentafel om te ontwerpen.
❝ Blended ontwerpen is als een DJ set: je krijgt mensen in beweging door op voorhand na te denken over de juiste mix en tijdens het optreden de schuifknoppen goed te bedienen.❞
1. Gezonde afwisseling en goede mix
- face-to-face & online
- zelfstandig & samenwerkend
- synchroon & asynchroon
- op afstand & nabij
Wat geeft in mijn ontwerp de doorslag om voor face to face interactie te kiezen?
Welke leeruitkomsten bereik ik best via samenwerkend leren? Hoe ondersteun ik dat best?
Hoe lang houden mijn leerlingen het vol om synchroon les te volgen in een online omgeving?
Hoe maak ik blended leren genoeg vertrouwd en tegelijk vernieuwend?
2. Ondersteuning van het leerproces
Hoe integreer ik deze bouwstenen voor effectieve didactiek in mijn blended ontwerp?
Hoe weet ik in een online setting of leerlingen mee zijn?
Wat kan ik doen om mijn leerlingen te ondersteunen in een asynchroon leerpad?
3. Sturing op zelfsturing
Welke metacognitieve vragen neem jij op in je blended ontwerp? Bijvoorbeeld: wat helpt je om deze taak goed te laten lukken? Of: wat moet je weten om dit te kunnen?
Hoe sta jij model als zelfsturende leraar? Welke strategieën die voor jou werken, toon jij aan je leerlingen?
Hoe check jij of leerlingen begrijpen wat hen te doen staat voor je ze aan een (online) opdracht beginnen?
4. Genoeg interactiemogelijkheden
Met welke straffe vragen trek jij de aandacht naar je leerstof? Hoe breng jij dialoog op gang?
Hoe stimuleer jij kwaliteitsvolle interactie als leerlingen (online) samenwerken?
Maak jij in je blended ontwerp ‘tijd voor tussentijd’? Dat is de tijd waarin we elkaar doelloos waardevol ontmoeten. Interactie draait niet alleen om inhoud. Tussentijd is cruciaal. In online omgevingen is dat moeilijk maar niet onmogelijk.
5. Opdrachtgestuurd
Hoe leid ik mijn leerlingen naar een eindproduct in kleine stapjes?
Hoe laat ik mijn leerlingen theoretische inzichten op een zinvolle manier verwerken?
Hoe vermijd ik ‘opdrachtjes moeheid’ bij mijn leerlingen?
6. Overzichtelijke leeromgeving met aantrekkelijk materiaal
7. Een motiverend leerklimaat
Hoe stimuleert mijn ontwerp betrokkenheid van leerlingen, op het leren en op elkaar?
Wat doe ik om contact te maken in een virtuele leeromgeving? Hoe toon ik mezelf daar en hoe ben ik nabij?
Hoe daagt mijn ontwerp leerlingen uit om het beste van zichzelf te tonen?
8. Differentiatie als norm
Hoe zorgt mijn ontwerp ervoor dat leerlingen flexibel, op hun eigen tempo door de leerstof kunnen?
Hoe zorg ik in mijn ontwerp voor herhaling/inoefening van basiskennis voor zij die dat nodig hebben? En voor uitdaging voor anderen?
Hoe kunnen leerlingen keuzes maken, bv. in de mate van instructie, moment van evaluatie, deelname aan contactmomenten, onderwerp, …?
9. Juiste tool voor het beoogde doel
Hoe zie ik het bos door de bomen in al die tools?
Met welke tools kan ik mijn leerlingen online samenwerkend laten leren?
Welke tools stimuleren het gedrag dat ik bij mijn leerlingen wil zien, bv. creatief zijn, zelfstandig werken, kritisch denken, …?
10. Ruimte voor rollen
Hoe hou ik het management van verschillende leerpaden efficiënt bij?
Op welke sterktes van collega’s kan ik beroep doen om mijn ontwerp nog beter te maken?
Hoe kan ik mijn vertelstijl als leerkracht combineren met de coaching die nodig is bij blended leren?
Saskia Vandeputte
saskia@schoolmakers.be
Inspiratiebronnen
Baeyens, T. (2018). Blended learning. De toekomst is digitaal. Brussel: Politeia.
Elk nadeel heb z’n voordeel. Hoe de coronacrisis ons onderwijssysteem uitdaagt.
Recente posts
-
-
Brochure Trajecten Effectief Schoolleiderschap 17 augustus 2023 -
Samen school maken met KABOT! 29 juni 2023 -
Het Schoolmakers krantje 16 juni 2023
Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten, publicaties en verhalen?
Schrijf je in op onze nieuwsbrief